ماکروفسیل‏های گیاهی معدن زغال‏سنگ تخت مینودشت، تعیین سن و بررسی فراوانی نسبی و اندکس سورنسون فلور آن و مقایسه با سایر فلوریزون‏های ایران و اوراسیا

فاطمه واعظ جوادی ، استادیار دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران *   اکبر پرواسیده ، کارشناس ارشد چینه‏شناسی و فسیل‏شناسی دانشگاه تهران     چکیده   معدن زغال‏سنگ تخت واقع در جنوب شرق مینودشت، استان گلستان دربردارنده ماکروفسیل‏های گیاهی بسیار خوب حفظ شده‏ای می‏باشد که برای اولین بار معرفی می‏شوند. تعداد 27 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 22 جنس مورد شناسایی قرار گرفت. این گونه‏ها به راسته‏های اکوئی ستال‏ها، اُسموندال‏ها، فیلیکال‏ها، پلتاسپرمال‏ها، بنتیتال‏ها، سیکادال‏ها، گینکگوآل‏ها و پاینال‏ها (کونی فرآل‏ها) متعلق هستند. بر اساس حضور گونه‏های شاخص نظیر equisetites muensteri ، clathropteris meniscoides ، dictyophyllum exile ، scytophyllum persicum ، anthrophyopsis crassinervis ، pterophyllum bavieri و baiera muensteriana سن رتین برای این مجموعه خاطر نشان می‏گردد. نظر به این که منطقه جنگلی بوده و در نقشه زمین‏شناسی نیز تفکیکی از سازندهای گروه شمشک صورت نگرفته بود، این مطالعه محرز بودن سازند کلاریز را برای رسوبات دربردارنده آن تأکید می‏نماید. فلور منطقه مینودشت مشابهت بسیاری با فلور مناطق زیراب، طزره، نرگس چال، هیو، جاجرم (البرز)، معادن پروده (طبس) و داربید خون (حوزه کرمان) دارد . بنابراین، در خلال رتین، صفحه ایران از منطقه کرمان تا طبس و البرز یک صفحه یکپارچه را تشکیل می‏داده و آب و هوای یکنواختی بر آن حاکم بوده است. با توجه به مطالعه آماری صورت گرفته بر روی 307 نمونه فسیل گیاهی مشخص شد که راسته‏های فیلیکال‏ها، بنتیتال‏ها، گینکگوآل‏ها و پاینال‏ها (کونی فرآل‏ها) به ترتیب دارای فراوانی نسبی 02/42%، 11/38%، 17/7% و 51/6% می‏باشند. شاخص مشابهت یا اندکس سورنسون فلور این منطقه در حد جنس و گونه برای مناطق مختلف البرز (نرگس چال، قشلاق، هیو، ساپوهین) و طبس (معادن پروده) در ایران و فلور رتین سایر نواحی اوراسیا (ژاپن، ویتنام، چین، چین، فرانسه، اطریش، گرینلند) تعیین گردید و محرز شد که ایران در کمربند آب و هوایی نیمه گرمسیری و مرطوب یوروسینین در خلال رتین قرار داشته است. از طرف دیگر با توجه به حضور گونه‏های بومی و محلی ایران در محدوده اقلیم آسیای میانه از تقسیمات و خرمیف و منطقه آسیای جنوب غربی از تقسیمات دوبروسکینا جای می‏گیرد.   واژه‏های کلیدی : رتین، ماکروفسیل گیاهی، سازند کلاریز، مینودشت، البرز شرقی، اندکس سورنسون